Ocena wartości hodowlanej buhajów pod względem przebiegu porodu i przeżywalności cieląt

Przebieg porodu i przeżywalność cieląt (śmiertelność okołoporodowa cieląt) kodowane są wg systemu zmodyfikowanego w 2006 roku

Przebieg porodu koduje się w następujący sposób:

1. samodzielny,
2. łatwy,
3. trudny – użycie znacznie większej siły niż normalnie,
4. ciężki – zabieg chirurgiczny, uszkodzenie krowy lub cielęcia, embriotomia,
5. poronienie,
6. cesarskie cięcie.

Przeżywalność cieląt koduje się w następujący sposób:

1. cielę żywe, normalne, bez deformacji
2. cielę martwe przy urodzeniu lub padło w ciągu 24 godzin, bez deformacji
3. cielę z deformacjami lub potworkowate żywe
4. cielę z deformacjami lub potworkowate martwe

Do szacowania wartości hodowlanej dla przebiegu porodu utworzono 4 kategorie:

1. samodzielny,
2. łatwy,
3. trudny – użycie znacznie większej siły niż normalnie,
4. ciężki – zabieg chirurgiczny, uszkodzenie krowy lub cielęcia, embriotomia, poronienie, cesarskie cięcie.

Do szacowania wartości hodowlanej dla przeżywalności cieląt utworzono 2 kategorie:

1. cielę żywe,
2. cielę martwo urodzone lub padłe w ciągu 24 godzin po porodzie.

Ocenie poddano przebieg porodu i przeżywalność cieląt

1. u krów córek ocenianego buhaja (tzw. efekt matczyny):
   • przebieg porodu – efekt matczyny (PPM)
   • przeżywalność cieląt (PCM)
2. u krów zapłodnionych przez ocenianego buhaja (tzw. efekt bezpośredni):
   • przebieg porodu – efekt bezpośredni (PPB)
   • przeżywalność cieląt – efekt bezpośredni (PCB).

Dane #

W ocenie uwzględniono dane dotyczące trzech pierwszych ocieleń krów.
Dane obejmują ocielenia zarejestrowane od 01/01/2007. Do danych zastosowano transformację Snell’a w podklasach rok*sezon*płeć*numer ocielenia.

Model #

Wartości hodowlane szacowano metodą BLUP – wielocechowy model zwierzęcia. Szacowano równocześnie przebieg porodu i śmiertelność cieląt w trzech pierwszych ocieleniach dla genetycznego efektu bezpośredniego (wpływ ojca cielęcia) i matczynego (wpływ ojca krowy-matki cielęcia). W modelu liniowym dla każdej kombinacji cecha
przebiegu porodu*numer ocielenia uwzględniono następujące wpływy środowiskowe: stały efekt stado*rok, stały efekt rok*sezon*płeć cielęcia, stały efekt rok*miesiąc*wiek ocielenia*płeć cielęcia.

Wartości hodowlane dla wszystkich cech wyrażono jako odchylenia od średniej bazy, a następnie przekształcono na zmienną o średniej 100 i odchyleniu standardowym 10. Wyższa wartość hodowlana buhaja dla efektu bezpośredniego (PPB, PCB) oznacza łatwiejszy przebieg porodu i mniejszą śmiertelność cieląt u krów zapłodnionych przez tego buhaja.
Wyższa wartość hodowlana buhaja dla efektu matczynego (PPM, PCM) oznacza łatwiejszy przebieg porodu i mniejszą śmiertelność cieląt u krów córek tego buhaja.

Publikacji podlegają wartości hodowlane buhajów dla cech przebiegu porodu i przeżywalności cieląt w 1. ocieleniu (cechy uwzględniane w ocenie międzynarodowej Interbull).

Baza genetyczna #

Jako bazę genetyczną przyjęto średnią wartość hodowlaną buhajów urodzonych w latach 2009-2011, ocenionych na podstawie co najmniej 50 córek/ocieleń, w co najmniej 10 oborach.

Powtarzalność oceny #

Powtarzalność (dokładność) oceny obliczono przy pomocy aproksymacji dla wielocechowej metody BLUP model zwierzęcia.

Warunki uznania oceny #

Warunkiem uznania i publikacji wartości hodowlanych buhajów dla cech przebiegu porodu i śmiertelności cieląt jest ocena na podstawie co najmniej 50 córek/ocieleń (suma do trzech laktacji) w 10 oborach.